چكيده مقدمه فصل اول: كليات 1-1- آناتومي پستان 1 1-2- بافت شناسي پستان 5 1-3- فيزيولوژي پستان 10 1-4- تاريخچه كشف هورمون پرولاكتين و شرح اعمال آن در شيردهي از ديدگاه بيولوژي سلولي 13 الف- تاريخچه كشف پرولاكتين 13 ب- مهار عمل پرولاكتين 14 ج- محرکهای پرولاكتين 14 د- اعمال پرولاكتين از ديدگاه بيولوژي سلولي 14 هـ ارزيابي پرولاكتين 15 و- نقش پرولاكتين در لاكتوژنز 15 1-5 شير مادر، محتويات و فوايد آن 16 الف- آغوز (کلستروم) 16 ب- بررسي تفاوت آغوز و شير موقتی 17 ج- محتويات و فوايد شير مادر 17 1-6- تغذيه با شير مادر 19 الف- ناکافی بودن شیر مادر 20 ب- موارد قابل توجه در طی شیردهی 22 ج- جلوگیری از بارداری در زمان شیردهی 24 د- از شیرگیری 25 1-7- اثرات شير مادر بر سيستمهاي گوناگون بدن نوزاد 25 الف- تأثير شير مادر بر استخوان سازي نوزاد 25 ب- تأثير شير مادر بر رشد و تكامل سيستم عصبي نوزاد 26 ج- تأثير شير مادر بر سيستم ايمني نوزاد و حمايت ايمونولوژيك غير قابل جايگزيني آن 26 د- تأثير شير مادر بر تعادل وزن، قد و رشد نوزاد 27 هـ تأثير شير مادر بر سيستم تنفسي نوزاد 27 و- تأثير شير مادر بر سيستم قلب و عروق نوزاد در سالهاي آتی زندگي 28 ز- تأثير شير مادر بر سيستم گوارشي نوزاد 28 ح- تأثير شير مادر بر سيستم شنوايي نوزاد 28 ط- تأثير شير مادر بر كاهش ميزان كم خوني نوزاد 29 ی- تأثیر شير مادر در پيشگيري از ديابت نوع 2 29 ک- تأثير تغذيه با شير مادر بر مننژيت ناشي از هموفيلوس آنفلوآنزا 29 1-8- فوايد شيردهي بر مادر شيرده 29 1-9- مقايسه محتواي شير مادر با شير گاو 30 1-10- محتواي شير خشك و مضرات آن در مقايسه با شير مادر 31 1-11- خطرات شیرخشک 34 1-12- موارد منع شيردهي 34 1-13- مادران شيرده شاغل 35 1-14- تأثیر الكل بر شيردهي 36 1-15- تأثير سيگار بر شيردهي 38 1-16- بيماريهاي پستان 39 1-16-1- ناهنجاريهاي رشد پستان 39 1-16-2- ترشّحات غير طبيعي پستان 39 1-16-3- غدد پستان 40 1-16-4- ترك و زخم نوك پستان، راههاي پيشگيري و درمان 42 1-16-5- پديده رينود 43 1-16-6- حساسيت موضعي پستان 44 1-16-7- تورم و پرخوني پستان 45 1-16-8- التهاب پستان 46 1-16-9- آبسه پستان 46 1-17- شيردهي و داروها 46 1-17-1- فاكتورهاي مؤثر در ترشّح دارو و ورود آن به داخل شير 47 1-17-2- مكانيزم انتقال داروها به داخل شير 48 1-17-3- دسته داروها بر حسب مضر یا بی ضرر بودن در طي شيردهي 48 1-17-3-1- دسته داروهاي بيضرر در طي شيردهي 48 1-17-3-2- دسته داروهايي كه در طي شيردهي كمتر ايمن هستند 51 1-17-3-3- دسته داروهايي كه در طي شيردهي خطرناك هستند 52 1-17-4- موارد قابل ذکر در مورد مصرف داروها در طي شيردهي 53 1-17-5- دم كردههاي گياهي بيضرر در طي شیردهی 54 1-17-6- اشعه X و اسكنها در طي شيردهي 65 فصل دوم: محركهاي شيردهي (گياهي و شيميايي) 2-1- گياهان داروئي محرك شيردهي 66 2-2- قطره گياهي شيرافزا 81 2-2-1- مواد مؤثره گياهان موجود در قطره شيرافزا 81 2-2-2- فارماكولوژي 82 2-3- محركهاي شيميايي: داروهاي محرك شيردهي 93 2-3-1- متوكلوپراميد، دارويي با عارضه جانبي شيرافزايي 93 فصل سوم: بررسي آماري و نتايج 3-1- مطالب جمعآوري شده حاصل از نظريات 200 پزشك (متخصص زنان، اطفال و ماما) 100 3-1-1- بررسي معيارهاي پزشكان در مورد سنجش كافي بودن ميزان شير مادر 100 3-1-2- بررسي علل ناكافي بودن ميزان شير مادر 100 3-1-3- موارد ذكر شده به منظور افزايش شيردهي در درجه اول 100 3-1-4- بررسي آمار بدست آمده از پزشكان (بر حسب درصد) 101 3-1-5- علل تجويز فرآورده های خوراکی متوكلوپراميد 101 3-1-6- علل تجويز قطره شير افزا 101 3-1-7- علل عدم تجويز فرآورده های خوراکی متوكلوپراميد توسط آن دسته از پزشكان كه آنرا تجويز نميكنند 101 3-1-8- علل عدم تجويز قطره شيرافزا توسط آن دسته از پزشكان كه آنرا تجويز نميكنند 102 3-1-9- ساير موارد دارويي تجويز شده به منظور افزايش شير مادر 102 3-2- ترسيم نتايج حاصل به صورت جدول و نمودار ستوني 103 3-3- استفاده از روش آماري مجذور خي 104 3-4- آزمون فرض صفر و مقابل و ترسيم جدول فراوانيهاي مورد انتظار بر اساس آن 104 3-5- فرمول مجذور خي و محاسبات 105 فصل چهارم بحث و نتيجهگيري 106 خلاصه انگليسي 108 فصل پنجم: مراجع
فهرست جداول شماره جدول عنوان صفحه جدول 1-1- مقايسه شير انسان، شير گاو و شير خشك 33 جدول 1-2- داروهاي بي ضرر در طي شيردهي در دوزهاي معمول 55 جدول 1-3- داروهاي احتمالاً بي ضرر در طي شيردهي در دوزهاي معمول 58 جدول 1-4- داروهاي بالقوه خطرناك در طي شيردهي 61 جدول 1-5- داروهايي كه اصلاً ايمن نيستند (داروهاي خطرناك در طي شيردهي) 64 جدول 3-1- فراوانيهاي مشاهده شده 103 جدول 3-2- فراوانيهاي مورد انتظار 104
نمودار ستوني 3-1- فراواني پزشكان متخصص و ماما بر حسب درصد با توجه به نوع داروي تجويز شده 103
فهرست اشكال شماره شكل عنوان صفحه شكل 1-1 ساختمان پستان در زن 4 شكل 1-2 مسيرهاي اصلي تخليه لنفاوي پستان 4 شكل 1-3 نمونه يك سلول آلوئولي غدد پستاني با سلولهاي ميواپي تليال قابل انقباض 9 شكل 1-4 ترشّح اجزاي شير توسط سلول اپي تليوم آلوئولار و عبور داروها به داخل و خارج آن 50 شكل 2-1 Foeniculum vulgare 83 شكل 2-2 Carum carvi 84 شكل 2-3 Anethum graveolens 85 شكل 2-4 Trigonella foenum-graecum 86 شكل 2-5 Ocimum basilicum 87 شكل 2-6 Urtica dioica 88 شكل 2-7 Coriandrum sativum 89 شكل 2-8 Daucus carota 90 شكل 2-9 Linum usitatissimum 91 شكل 2-10 Cnicus benedictus 92